हायपोथायरॉईडीझमची स्थिती जेव्हा एखाद्या व्यक्तीच्या थायरॉईड ग्रंथीमध्ये पुरेसे थायरॉईड संप्रेरक तयार होत नाही तेव्हा उद्भवते. या रोगाला सुप्त हायपरएक्टिव्हिटी किंवा “जडत्व” देखील म्हणतात. भारतात दरवर्षी १ कोटीहून अधिक प्रकरणे आढळतात. हायपोथायरॉईडीझमच्या सुरुवातीच्या चरणांमध्ये लक्षणीय लक्षणे आढळत नाहीत, परंतु लक्षणे कालांतराने तीव्र होतात. हायपोथायरॉईडीझमच्या समस्येवर वेळेवर उपचार न केल्यास लठ्ठपणा, सांधेदुखी, वंध्यत्व आणि हृदयरोग इत्यादींसारख्या अनेक आरोग्यविषयक समस्या उद्भवू शकतात. म्हणून, हायपोथायरॉईडीझमची लक्षणे लक्षात घेऊन वेळेवर तपासणी आणि उपचार घेणे आवश्यक आहे. आजच्या लेखात आपण हायपोथायरॉईडीझम म्हणजे काय, त्याची कारणे, लक्षणे आणि निदान तसेच हायपोथायरॉईडीझम आणि हायपोथायरॉईडीझम आहाराचा उपचार याबद्दल शिकू शकता.

हायपोथायरॉईडीझम म्हणजे काय (अंडेरेटिव्ह थायरॉईड)
अंडेरेक्टिव्ह थायरॉईड, म्हणजेच हायपोथायरॉईडीझम ग्रस्त व्यक्तीची थायरॉईड ग्रंथी शरीराच्या गरजा भागविण्यासाठी पुरेसे थायरॉईड संप्रेरक तयार करू शकत नाही. हायपोथायरॉईडीझमला अंडेरेटिव्ह थायरॉईड देखील म्हणतात, जे पुरुषांपेक्षा स्त्रियांवर जास्त परिणाम करते. जेव्हा थायरॉईड संप्रेरकाची पातळी कमी होते, तेव्हा शरीराची क्षमता कमी होते आणि आराम होते, ज्यामुळे संबंधित व्यक्तीला थकवा, वजन वाढणे, औदासिन्य यासह विविध लक्षणे जाणवतात. हायपोथायरॉईडीझमचा परिणाम कोणत्याही वयोगटातील लोकांना होतो परंतु सामान्यत: 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांना त्रास होतो. लक्षणे सुरू झाल्यानंतर नियमित रक्त तपासणीद्वारे हे निदान केले जाऊ शकते.

थायरॉईड ही एक छोटी, फुलपाखरूच्या आकाराच्या अंतःस्रावी ग्रंथी असते जी मनुष्याच्या गळ्यासमोर असते. या ग्रंथीद्वारे तयार होणारे हार्मोन्स – ट्रायोडायोथेरोनिन (टी 3) आणि थायरोक्झिन (टी 4) शरीराच्या उर्जेचे नियमन आणि उपयोग करण्यास मदत करतात. थायरॉईड शरीराच्या जवळजवळ सर्व अवयवांना उर्जा देण्यास जबाबदार असतो. हे हृदय, पाचन तंत्राच्या कार्यात देखील मदत करते.

हायपोथायरॉईडीझमची लक्षणे
हायपोथायरॉईडीझमची चिन्हे आणि लक्षणे (अंडेरेटिव्ह थायरॉईड) प्रत्येक व्यक्तीमध्ये भिन्न असतात. स्थितीची तीव्रता देखील लक्षणांवर परिणाम करू शकते. एक अंडरएक्टिव्ह थायरॉईड सामान्यत: चयापचय दर कमी होऊ शकते, ज्यामुळे वजन वाढणे किंवा लठ्ठपणाशी संबंधित लक्षणे उद्भवू शकतात. हायपोथायरॉईडीझमची स्थिती जितकी तीव्र असेल तितके वजन वाढण्याची शक्यता जास्त असते. थायरॉईडद्वारे संप्रेरक उत्पादन कमी होत असल्याने, लक्षणे अधिक सहज ओळखता येतात. हायपोथायरॉईडीझमची सर्वात सामान्य चिन्हे आणि लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:

• थकवा जाणवणे
• औदासिन्य
• अस्पृश्य लठ्ठपणा किंवा वजन वाढणे
• आठवणीत कमकुवतपणा
• बद्धकोष्ठता समस्या
• कोरडी त्वचा किंवा कोरडी त्वचा
• सांधे दुखी आणि कडक होणे
• खडबडीत आणि पातळ केस
• घाम येणे
• स्नायू कमकुवतपणा
• उच्च रक्त कोलेस्ट्रॉल पातळी
• स्नायू कडक होणे, वेदना आणि संवेदनशीलता
• घसा खवखवणे
• थंड संवेदनशीलता
• हळू हृदयाचा ठोका
• पुनरुत्पादक अडचणी किंवा मासिक पाळीतील बदल
• सुजलेला, संवेदनशील चेहरा इ.

हायपोथायरॉईडीझमचे कारण
स्वयंप्रतिरोधक रोग
हायपोथायरॉईडीझमचे सर्वात सामान्य कारण (अंडरएक्टिव थायरॉईड) एक ऑटोइम्यून रोग आहे, ज्याला हाशिमोटोच्या थायरॉईडिस म्हणून ओळखले जाते. जेव्हा शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्तीने निर्माण केलेली प्रतिपिंडे निरोगी पेशी किंवा उतींवर आक्रमण करतात तेव्हा ऑटोम्यून्यून डिसऑर्डर होतो. म्हणूनच, हाशिमोटो थायरॉईडायटीसच्या बाबतीत, शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती थायरॉईड ग्रंथीमुळे प्रभावित होते आणि संप्रेरक उत्पादन क्षमता कमी करते.

हायपरथायरॉईडीझम उपचार

• थायरॉईड शस्त्रक्रिया
• रेडिएशन थेरपी

आवर्जून वाचा >>

• पोटातील कर्करोगाची लक्षणे ,कारणे व उपचार
• नेल फंगस कारणे, लक्षणे आणि घरगुती उपचार (नखे रोग)
• वेदना आणि सूजेपासून मुक्त होण्यासाठी करून बघा हे घरगुती उपाय
• सकाळी सकाळी तुम्हाला सतत शिंका येत असतील तर करून बघा हे उपाय
• कानात पाणी गेल्यास करून बघा हे उपाय , जाणून घ्या
• एसिडिटीमुळे घश्यात उद्भवू शकतात या समस्या , जाणून घ्या
• कंबर दुखीची लक्षणे, कारणे आणि उपचार
• तुम्हाला रात्री घाम येतो का? ही आहेत काही कारणे व उपाय
• स्मृतीभ्रंशाची टाळण्यासाठी ‘ही’ आहेत कारणे , लक्षणे, उपचार , जाणून घ्या
• ही मधुमेहाची 13 लक्षणे ज्याकडे लोक दुर्लक्ष करतात
• रोग प्रतिकारशक्ती वाढविण्यासाठी मध , हळद, लिंबू पाणी कधी आणि कसे प्यावे
• ‘मास्क ‘मुळे होतो स्वास घ्यायला त्रास ! ही आहे मास्क वापरण्याची योग्य पद्धत ! WHO ने सांगितले आहेत हे नियम
• ‘सूर्यनमस्कार’ आहे सर्वांगासन परंतु स्त्री ने सूर्यनमस्कार घालावे की नाही ?
• केसांना मेहंदी लावण्याचे हे आहेत मोठे फायदे ! वाचून विश्वास बसणार नाही
• रेझर बर्न म्हणजे काय? जाणून घ्या
• नाकावरून ब्लॅकहेड्स काढताय ? जाणून घ्या योग्य पद्धत व महत्वाच्या टिप्स
• निवडणुकीपूर्वी कौटुंबिक शांतता कशी ठेवावी
• Breast Cancer Awareness : लक्षणे, निदान आणि उपचार
• COVID19 : NHRC मानसिक आरोग्याच्या अधिकाराचे संरक्षण करण्यासाठी सल्ला पाठवते
• सूर्यप्रकाशापासून होणार काळपटपणा कसा दूर करावा
• कानात पाणी गेलं आहे ?जाणून घ्या काढण्याची यौग्य पद्धत
• सतत होतोय पित्ताचा त्रास ? संतुलित करण्याचे जाणून घ्या हे नैसर्गिक मार्ग
• अनंतासन योग करण्याची यौग्य पद्धत आणि त्याचे फायदे
• लिंबू पाणी आहे वजन कमी करण्यासाठी फायदेशीर जाणून घ्या अनेक फायदे
• शांत झोप येत नाहीये ? करून बघा ही योगासने नक्कीच होईल फायदा
• फुफ्फुसांच्या कर्करोग होण्यापूर्वी दिसून येतात ही लक्षणे , त्याकडे दुर्लक्ष करू नका
• दारूचे व्यसन सोडण्यासाठी ह्या आहेत काही महत्वाच्या टिप्स , जाणून घ्या
• किडनी ला नुकसानकारक अशा आहेत या १२ वाईट सवयी ,वेळीच बदला